Cơ chế sử dụng chất trao đổi nhiệt với môi trường tủ lạnh

Cấu tạo của tủ lạnh

• Block (máy nén): Máy nén một hoặc hai pittong, dùng cơ cấu quay tay thanh truyền biến chuyển động quay thành chuyển động tịnh tiến qua lại của pittong. Hút hết môi chất lạnh tạo ra ở dàn bay hơi, duy trì áp suất cần thiết cho sự bay hơi ở nhiệt độ thấp. Nén hơi từ áp suất bay hơi lên, áp suất ngưng tụ, đi vào dàn ngưng.
• Dàn ngưng: Được lắp một đầu vào đầu đẩy của block, đầu còn lại lắp vào phin sấy lọc  trước khi nối vào ống mao .Thiết bị trao đổi nhiệt giữa một bên là môi chất lạnh ngưng tụ, một bên là môi trường làm mát (nước hoặc không khí). Chức năng là đẩy nhiệt của môi chất ngưng tụ ra ngoài môi trường. Dàn ngưng thường làm bằng sắt, đồng, có cánh tản nhiệt. Những loại tủ mới hiện nay thì dàn ngưng được thiết kế nằm bên trong tủ lạnh.
• Dàn bay hơi: Đây là thiết bị trao đổi nhiệt giữa một bên là môi chất lạnh, một bên là môi trường cần làm lạnh. Thiết bị này sẽ thu nhiệt của môi trường lạnh và sôi ở nhiệt độ thấp. Được lắp sau ống mao hoặc van tiết lưu, trước block.
• Khí gas (chất làm lạnh): Là chất lỏng dễ bay hơi, tạo ra nhiệt độ lạnh bên trong tủ lạnh. Nhiệt độ bay hơi là khoảng -320C. Loại gas được sử dụng nhiều nhất là 134a.

Nguyên tắc hoạt động

1.Một số bệnh của tủ lạnh

1.1 Những dấu hiệu hoạt động của tủ lạnh

• Để rơle nhiệt độ ở vị trí trị số nhỏ sau một thời gian tủ phải dừng, khi nhiệt độ tủ tăng tủ hoạt động trở lại.
• Khi mới dừng tủ và hoạt động lại ngay thì rơle bảo vệ ngắt nếu máy nén không hoạt động được.
• Khi tủ hoạt động dàn nóng nóng đều, dàn lạnh bám tuyết đều và trên đương hút có đọng sương.
• Tủ chạy âm chỉ nghe tiếng nhẹ của hộp rơle sau khi cắm điện từ 0,5 1s
• Đương ống nén phải nóng dần và mức độ nóng giảm dần cho tới phin lọc chỉ còng hơi ấm.
• Mở cửa tủ nghe rõ tiếng gas phun vào dàn lạnh

2 Những hư hỏng thương gặp nguyên nhân và cách khắc phục

2.1 Những hư hỏng khi máy nén (block) vẫn hoạt động

1. Độ lạnh kém

• Do nạp gas quá nhiều
• Do dàn lạnh bám tuyết nhiều
• Do hỏng bên trong block
• Do hỏng thermic
• Do vỏ tủ không kín
• Thiếu gas
• Do tắc ẩm
• Do tắc bẩn một phần tại phin lọc
• Do thermostat hoạt động không chính xác

Tủ lạnh thiếu gas

• Thời gian làm lạnh kéo dài (máy nén làm việc liên tục không nghỉ)
• Dàn nóng chỉ hơi nóng
• Dàn lạnh bám tuyết không đều hoặc không có tuyết bám.
• Đương ống hút về máy nén không có đọng sương hoặc không mát.
• Nếu đo dòng làm việc của tủ thì thấy nhỏ hơn dòng định mức
• Có thể dùng que diêm để nhận biết thiếu gas bằng cách đốt que diêm.

• Tủ lạnh kém lạnh
• Ban đầu có gió lạnh thổi ra sau vài phút gió lạnh có nhiệt độ tăng dần.
• Dàn nóng nóng dữ dội
• Máy nén làm việc sau một thời gian thermic tác động ngắt máy nén. Máy nén ngõng hoạt động lớp đá trong ống mao lại tan ra và thermic lại đồng điện trở lại cho block.

• Do trong hệ thống lạnh còn chứa hơi nước, do quá trình hút chân không không tốt nên trong hệ thống còn không khí. Khi hệ thống hoạt động lượng hơi nước này đi qua ống mao (tại đây có nhiệt độ thấp) nên hơi nước sẽ ngưng lại và đồng băng làm tắc ống mao.
• Có hiện tượng đọng sương bên ngoài tại ống mao nơi bị tắc.

• Tại phin lọc có đọng sương
• Tủ kém lạnh, máy nén chạy liên tục không ngắt.

• Tủ làm việc không theo quy luật
• Khi đặt nhiệt độ tủ ở chế độ thấp nhất nhưng sau một khoảng thời gian ngắn máy nén vẫn bị thermostat ngắt điện.

• Gió lạnh do quạt thổi ra không lạnh lắm
• Máy nén làm việc liên tục không ngắt
• Đo dòng làm việc thì thấy nhỏ hơn dòng định mức
• Có thể trên đương ống về máy nén bị bám tuyết
• Nếu để lâu đá có thể bám ra phía ngoài vỏ nhựa của ngăn đá.

• Hỏng rơle âm hoặc dương
• Hỏng Timer, đứt dây điện trở.
• Đầu cảm biến của thermostat lệch ra khái vị trí hoặc thermostat hỏng không ngắt được máy nén.

• Ngắt tủ ra khái nguồn điện
• Kiểm tra các thiết bị điện rơle âm, rơle dương, timer, điện trở nếu thấy hỏng thiết bị nào thì thay thế thiết bị đó.
• Nếu các thiết bị điện này không hỏng, cần kiểm tra thermostat.

• Block làm việc nóng hơn bình thương
• Có tiếng gõ nhẹ bên trong block
• Dòng làm việc nhỏ hơn dòng định mức

• Chế độ bôi trơn kém hoặc block làm việc quá kém
• Block bị tụt hơi do gãy hoặc kênh lá van hút và nén, do hở xéc măng …

• Block chạy và dừng không theo quy luật

• Do thanh lưỡmg kim bị hỏng hoặc tiếp xúc không tốt nên với dòng định mức còng có thể đốt nóng thanh lưỡng kim làm thanh lưỡng kim cong lớn và mở tiếp điểm.

• Nên thay thế một thermic mới phù hợp công suất block.

• Thay zoăng cửa, điều chỉnh lại bản lề

2.2 Những hư hỏng khi máy nén không hoạt động

2.2.1 Khi có nguồn điện đến hộp rơle

1. Hỏng thermic
2. Hỏng rơle khởi động
3. Hỏng block
4. Hỏng thermic

•  Bị gãy thanh lưỡng kim
•  Đứt dây điện trở
•  Mất tiếp xúc ở tiếp điểm

• Hỏng rơle khởi động
• Mất tiếp xúc
• Đứt cuộn dây điện từ (đo 2 đầu dây của rơle)
• Kẹt lõi sắt

• Tùy theo nguyên nhân, nếu khó khắc phục nên thay mới.
• Hỏng block
• Cháy động cơ, cháy cuộn khởi động trong trương hợp sau khi khởi động xong rơle khởi động không nhẻ tiếp điểm thì cuộn khởi động và làm việc đều có điện nên dòng điện chung tăng cao dẫn đến cháy cuộn khởi động trước (vì cuộn khởi động có đương kín dây nhỏ hơn nên dễ cháy hơn)
• Cháy cuộn làm việc CR : Trong trương hợp rơle khởi động không đồng tiếp điểm hoặc động cơ không khởi động được, khi đó dòng điện chạy qua cuộn CR lớn, rơle bảo vệ đồng ngắt liên tục dẫn đến cháy cuộn CR.
• Kẹt máy nén.
• Trong trương hợp máy nén bị kẹt thì phải thay mới
• Do hỏng các chân rơle với block
• Hỏng tụ Cs (tùy theo từng block)

2.2.2 Khi không có điện đến hộp rơle

• Đứt dây nguồn
• Hỏng thermostat
• Đứt dây nguồn, hỏng ổ cắm nguồn
• Cắm điện cho tủ, mở cửa tủ không thấy đèn sáng chứng tỏ chưa có nguồn điện vào tủ. Cần đo điện áp kiểm tra nguồn vào tủ tùy theo nguyên nhân mà khắc phục.
• Hỏng thermostat
• Cắm điện cấp nguồn cho tủ, mở cửa tủ thấy đèn sáng, quạt dàn lạnh vẫn quay nhưng đo điện áp vào block thì không có. Nên thay thế thermostat khác.
• Hỏng rơle xả đá (Timer)

3. Một số hư hỏng khác

3.1 Dò điện ra vỏ tủ

•  Mất cách điện của dây dẫn
•  Do nơi đặt tủ bị ẩm.

1. Vệ sinh các gioăng cao su quan cửa tủ.

• Có thể bạn không biết hoặc không để ý rằng trên các gioăng này thường xuyên tồn tại rất nhiều các loại vi khuẩn, sự tồn tại của các loại vi khuẩn này rất có thể sẽ là nguyên nhân khiến thức ăn bị nhiêm khuẩn. Do đó bạn nên kiểm tra và vệ sinh các gioăng này một cách thường xuyên.
• Cách vệ sinh: bạn có thể sử dụng cồn tẩm vào khăn sạch để làm sạch các gioăng này.

2. Chú ý thường xuyên khử các mùi lạ có trong tủ.

• Nếu không được vệ sinh thường xuyên, sau một thời gian sử dụng tủ lạnh thường có một mùi khó chịu. Đó chính là những mùi do các loại thực phẩm và thức ăn hoặc các loại thực phẩm khác nhau cần gói kín vừa để đảm bảo vệ sinh vừa hạn chế việc tạo mùi trong tủ lạnh. Các loại thực phẩm để trong tủ cũng không nên để quá lâu, đặc biệt là các loại thực phẩm tươi sống vừa mất độ tươi ngon vừa là nguyên nhân dẫn đến các mùi lạ có trong tủ. Chính vì vậy bạn không nên để lưu trữ quá nhiều thực phẩm trong tủ và để lưu trữ quá lâu.
• Khi tủ lạnh có mùi lạ, bạn có thể sử dụng một trong những cách sau để khử bớt mùi:
• Sử dụng vỏ quýt tươi đặt vào một số nơi trong tủ, khoảng 3 ngày sau tủ sẽ bớt mùi.
• Lấy 50g hoa trà buộc vào túi vải đặt trong tủ cũng có khả năng khử mùi, sau khoảng 1 tháng đem phơi nắng là có thể dùng lại.
• Đổ dấm ăn vào một lọ thuỷ tinh mở nắp, đặt trong tủ, khả năng khử mùi rất tốt.

3. Tủ lạnh không phải là môi trường tuyệt đối an toàn.

4.Tham khảo thêm những mẹo vặt và tiện ích khi sử dụng sửa tủ lạnh

• Áo len trắng sử dụng lâu ngày sẽ có màu ố vàng hoặc chuyển sang màu đen, khi mặc lên không còn đẹp được như trước kia, đem bỏ đi thật đáng tiếc mà cũng rất lãng phí. Bạn hãy đem chiếc áo len sau khi đã giặt sạch bỏ vào ngăn đông lạnh, đợi một tiếngđồng hồ rồi đem ra phơi khô, sắc trắng tinh khiết trước kia chắc chắn sẽ được phục hồi lại ở một mức độ nhất định.
• Mùa hè, nến thường hay bị biến dạng. Đặt nến vào trong tủ lạnh, như vậy dù trong bao lâu nó vẫn giữ được hình thái ban đầu. Nếu như cây nến đã được giữ trong tủ lạnh 24 tiếng đồng hồ trước khi đem đi đốt, sẽ không có hiện tượng sáp nến bị nhỏ giọt. Chiếc bánh sinh nhật được cắm nến đã qua ‘xử lý’ bằng cách này sẽ không phải sợ bị làm hỏng do sáp nến nóng chảy nhỏ giọt nữa!
• Trứng gà sau khi được lau sạch một lượt bằng khăn ấm, đem đặt vào tủ lạnh sao cho dựng thẳng phần đầu tròn to của quả trứng lên phía trên, có thể giữ cho độ tươi ngon trong thời gian dài.
• Phim chụp ảnh lâu ngày không dùng đến, nếu được để trong tủ lạnh, thì dù hạn sử dụng đã hết, nó vẫn có thể đem chụp hình tiếp được. Thuốc men hay pin năng lượng chưa dùng ngay cũng nên bảo quản trong tủ lạnh, làm như thế, thuốc sẽ vẫn giữ được nguyên công hiệu của nó và pin có thể kéo dài tuổi thọ lâu hơn.
• Khi cất trữ thực phẩm trong tủ lạnh, giữa đồ ăn và vách tủ, đồ ăn với đồ ăn, trung bình nên để một khe hở rộng khoảng 10mm hoặc hơn, làm như vậy sẽ giữ cho mùi hương cũng như thực phẩm trong tủ lạnh luôn luôn tươi mát. Đặc biệt, không nên để chật cứng đồ ăn ở những tầng giữa của tủ, bởi vì vị trí có điều kiện làm lạnh tốt nhât trong tủ lạnh không phải là các ngăn dưới mà là những ngăn ở giữa. nếu như ngăn giữa bị ‘tắc ngẽn’ đến nỗi không còn lấy một khe hở, khí lạnh sẽ không thể lưu thông xuống dưới , thực phẩm đặt ở ngăn dưới khi đó sẽ dễ bị biến chất, thối mục.
• Những loại hoa quả như dứa hay chuối, bảo quản trong tủ lạnh lâu ngày sẽ khiến cho phần thịt quả bị biến chất, hoặc vỏ có thể bị đen. Bởi vậy, chỉ nên bảo quản trong tủ lạnh một thời gian ngắn vừa đủ trước khi thưởng thúc.
• Dùng tủ lạnh cần cố gắng rút ngắn thời gian và giảm bớt số lần mở, nhất là vào mùa hè. Nếu như mở nhiều lần hoặc mở quá lâu, khiến cho thực phẩm đột ngột bị lạnh hoặc bị nóng, làm ảnh hưởng tới hiệu quả của việc bảo quản đồ ăn. Mùa hè, nhất là vào những ngày nóng như đổ lửa, tủ lạnh rất ‘sợ’ bị mất điện, chỉ cần hơi lâu một chút, thực phẩm trong ngăn đông lạnh sẽ dần bị rã đông dẫn đến phân hủy. Dùng túi nilon nhỏ đựng nước sạch rồi giữ cho đông lạnh thành những viên đá, cứ thế để trong ngăn đông lạnh, đề phòng thực phẩm sẽ bị hỏng do nhiệt độ trong tủ lạnh tăng lên khi mất điện.
• Tại nơi tiếp xúc giữa bề mặt và chỗ tiếp giáp của phần viền khung cửa tủ lạnh với đệm gasket đính quanh cửa tủ, quết đều một lớp phấn mịn hay bột trơn, có thể phòng tránh trường hợp lớp sơn trên viền khung cửa bị gasket làm bong ra, đồng thời cũng giúp cho cửa tủ mở khép linh hoạt tự nhiên, kéo dài tuổi thọ cho đệm gasket.
• Quần áo bị dính kẹo cao su, cho vào túi nylon rồi bỏ vào ngăn đá, kẹo cao su sẽ cứng lại và bạn sẽ gỡ ra dễ dàng.
• Rót rượu vang, champagne vào khay làm đá, khi đông lại bạn sẽ có viên đá làm bằng rượu với mùi vị lạ.
• Nếu không may bạn bị bỏng tay, nên đưa ngay phần bị bỏng vào tủ lạnh, hơi lạnh sẽ làm dịu vết thương và ngăn ngừa khả năng phồng rộp.
• Quần áo khó là, bạn có thể phun lên một chút nước rồi cho vào túi vải đặt trong tủ lạnh khoảng 10 phút. Lúc này việc là ủi sẽ trở nên dễ dàng hơn.
• Dược phẩm được bảo quản trong ngăn mát tủ lanh sẽ có tuổi thọ tốt hơn so với để ở nhiệt độ thường.

1. Luôn đóng kín tủ lạnh

• Khi tủ lạnh được đỏng kín, thực phẩm sẽ vẫn trong tình trạng đông lạnh ít nhất một ngày, thậm chí có thể 2-3 ngày, tùy thuộc vào khả năng cách nhiệt.
• Thực phẩm được bảo quản trong các loại tủ lạnh gia đình cách nhiệt tốt có dung tích khoảng 110 lít sẽ không bị hỏng trong 3 ngày. Đối với tu lanh có dung tích lớn hơn như vậy từ 3-9 lần, thời gian này có thể kéo dài đến 5 ngày, thậm chí có thể là 7-8 ngày nếu thực phẩm đang trong tình trạng cực lạnh.
• Chỉ mở tủ lạnh khi cần lấy thức ăn, chuyển thực phẩm sang thùng ướp lạnh hay lấy đá. Khi cửa tủ khép kín, thực phẩm bảo quản trong tủ lạnh ít khi bị mở có thể duy trì nhiệt độ ở mức 4-5oC trong 3 ngày, kể cả trong mùa hè.
• Tốc độ rã đông phụ thuộc vào:
• Lượng thực phẩm trong tủ lạnh: Tủ lạnh chứa đầy thức ăn sẽ giữ được độ lạnh lâu hơn tủ lạnh chỉ đầy khoảng một nửa tủ.
• Nhiệt độ của thực phẩm: Thực phẩm càng lạnh thì rã đông càng chậm hơn. Không cho đồ ăn vẫn còn nóng hoặc ấm vào tủ vì nó sẽ làm cho nhiệt độ trong tủ tăng lên.
• Khả năng cách nhiệt: Tủ lạnh càng cách nhiệt tốt càng giữ cho thực phẩm lạnh lâu hơn.
• Dung tích càng lớn, thực phẩm sẽ càng lạnh lâu hơn.

2. Thận trọng khi thực phẩm đã rã đông

• Đối với các loại thực phẩm như hoa quả, rau củ hay thực phẩm chế biến sẵn, làm tan lạnh hay rã đông một phần hoặc tái đông có thể làm tổn hại đến chất lượng. Thịt đỏ (thịt bò, thịt cừu…) thường ít bị ảnh hưởng hơn so với nhiều các loại thực phẩm khác và vẫn tương đối an toàn khi ăn.
• Bạn có thể tái đông thực phẩm một cách an toàn nếu chúng vẫn còn chứa các tinh thể đá hoặc nếu chúng đã được bảo quản tại nhiệt độ 4-5oC hay thấp hơn trong không quá 2 ngày. Vậy, đối với thực phẩm hoàn toàn đã tan lạnh hay rã đông thì sao?
• Hoa quả: Nếu hoa quả vẫn có mùi vị tươi ngon thì bạn vẫn có thể tiếp tục bảo quản trong tủ lạnh .
• Thực phẩm chế biến sẵn đông lạnh: Tuyệt đối không nên tái đông. Nên chế biến và ăn ngay khi chúng vẫn còn lạnh. Nếu món nào không còn lạnh hay có mùi vị bất thường thì nên bỏ ngay.
• Rau: Không nên tái làm lạnh rau đã hết độ lạnh. Các vi khuẩn trong rau phát triển rất nhanh và rau có thể bắt đầu hư trước khi có mùi lạ. Rau hư có thể rất độc.
• Chỉ tái làm lạnh rau nếu tinh thể đá vẫn còn bám quanh và trong bao bì nhưng nếu bạn có chút băn khoăn thì tốt nhất nên bỏ chúng đi.
• Thịt heo, bò, gia cầm: Thịt sẽ trở nên không an toàn khi chúng bắt đầu bị ôi thiu. Hãy kiểm tra kỹ bao bì của thịt hay thịt gia cầm đã rã đông.Nếu có mùi bất thường hoặc nếu nhiệt độ tủ lạnh vượt quá 4-5oC trong 2 giờ hoặc hơn thì không nên sử dụng nữa vì có thể sẽ rất nguy hiểm. Nên chế biến ngay khi vừa được rã đông hay chưa có dấu hiệu hỏng.
• Cá, tôm, cua, sò, hến: Loại thực phẩm này rất dễ bị hư. Tuyệt đối không tái đông trừ khi vẫn còn các tinh thể đá bám quanh và trong bao bì. Hải sản có thể đã hư kể cả khi chúng không có mùi vị gì bất thường.
• Kem: Nên bỏ đi ngay hoặc dùng luôn chỗ kem đã chảy trước khi có mùi vị bất thường.
• Nếu bạn biết sắp bị mất điện, bạn có thể chủ động đặt bộ điều chỉnh nhiệt của tủ lạnh đến mức nhiệt độ thấp nhất. Hãy đọc những lời khuyên trên để có thể giữ cho thực phẩm được bảo quản lạnh và an toàn khi dùng.

Với hộ gia đình ít người thông thường có 2 loại tủ lạnh :

1. Chocolate

2. Cá

3.Cà chua, dưa chuột, ớt xanh

4. Chuối, vải

5. Rau có lá

6. Bánh mì

7. Dăm bông